Niejednolity język arabski
Kultura arabska związana jest nierozerwalnie z islamem, powstaniem Koranu oraz półwyspem arabskim. Kultury wielu plemion semickich, wraz z powstaniem islamu oraz podbojami kalifów stały się jednym konglomeratem, który jednak nigdy nie stał się jednolity. Współcześnie skutkuje to wieloma dialektami, często tak różnymi, że zrozumienie jednego dialektu, przez użytkowników innego jest zupełnie niemożliwe. W kulturze arabskiej obowiązuje wprawdzie jeden język oficjalny, tzw. język literacki jednak nie posługują się nim wszyscy Arabowie, a rozbicie na poszczególne, regionalne dialekty arabskie nadal obowiązuje.
Arabowie stanowią zbiór ludzi bardzo silnie podzielonych wewnętrznie. Tworzą państwa, w których współegzystują, czasem bardzo różne szczepy i odłamy kulturowe, a wspólnym czynnikiem spajającym ich jest praktycznie tylko religia. Od wieków pozostawali pod wpływem bardzo silnych kultur plemiennych, prowadzili koczowniczy tryb życia co raczej nie wpływało na wytworzenie jednolitej kultury i języka. Stąd też obecnie bardzo mocne zróżnicowanie dialektyczne.
Każdy region uważa swój dialekt za obowiązujący- główny język arabski, a pozostałe odmiany obowiązujące w innych regionach za dialekty.
MSA, arabski oficjalny
Przyjmuje się, że na mniej więcej całym obszarze związanym z kulturą muzułmańską i arabską, obowiązującym językiem jest standardowy arabski oparty na klasycznym języku, wywodzącym się z tekstów koranicznych. Niestety językiem tym posługują się tylko wykształceni obywatele, którzy stanowią wydatną mniejszość ludności rodzimej.
Do czego przyda mi się MSA
słuchanie radia i telewizji (szczególnie programów politycznych, wiadomości itp.);
czytanie prasy;
przeglądanie Internetu;
czytanie książek, literatury pięknej, popularnonaukowej;
dokumenty i oficjalne pisma.
MSA, inaczej określany jako fushi, w dużym stopni zastępuje poszczególne dialekty arabskie w
ZEA (Zjednoczone Emiraty Arabskie);
Libanie;
Katarze.
Zasadniczo im kraj jest bogatszy, tym większa jest w nim znajomość oficjalnego języka arabskiego. Z kolei im większa część ludności jest zacofana, tym mocniej osadzone są poszczególne dialekty arabskie.
Dialektem, który jest najbardziej zbliżony do typowego języka literackiego jest dialekt syryjski.
MSA w urzędach w Afryce i Azji
Mimo iż, oficjalny język arabski nie ma rodzimych użytkowników- grupy ludności, która posługiwałaby się tylko i wyłącznie MSA to jednak w wielu krajach jest on językiem urzędowym. Językiem ojczystym, jest zawsze ten język, który dana grupa używa w codziennym życiu– choć z naszego punktu widzenia określa się go mianem dialektu.
Państwa, w których jedynym językiem urzędowym jest MSA
Algieria;
Arabia Saudyjska;
Autonomia Palestyńska;
Bahrajn;
Egipt;
Erytrea;
Jemen;
Jordania;
Katar;
Kuwejt;
Liban;
Libia;
Maroko;
Mauretania;
Oman;
Sahara Zachodnia;
Sudan;
Syria;
Tunezja;
ZEA.
Państwa, w których język arabski jest jednym z kilku języków urzędowych
Czad (wraz z francuskim);
Dżibuti (wraz z francuskim);
Komory (wraz z francuskim);
Somalia (wraz z Somalijskim);
Irak (wraz z kurdyjskim).
Podział dialektów arabskich
Współcześnie używane dialekty arabskie dzielą się w największym uproszczeniu na dwie grupy: wschodnią i zachodnią. Umowna granica przebiega wzdłuż granicy egipsko- libijskiej i wynika z historycznego oddziaływania na grupę wschodnią przez język aramejski oraz języki kananejskie, a na grupę zachodnią przez języki berberyjskie.
Dialekty arabskie z grupy wschodniej
Shami, inaczej nazywany dialektem lewantyńskim- wykorzystywany w Jordanii, Libanie, Palestynie i Syrii, wewnętrznie dzieli się na dialekt damasceński, palestyński, bejrucki, ashraf, jordański, syryjski;
Khaliji, wykorzystywany w Kuwejcie, Katarze, Bahrajnie, częściowo w Omanie, ZEA oraz Arabii Sudyjskiej;
Hijazi, popularny szczególnie w okolicach Mekki w Arabii Saudyjskiej;
Ibri, dialekt grup beduińskich zamieszkujących Oman;
Dialekt iracki, można się nim porozumieć tylko w Iraku;
Dialekt cypryjski, wykorzystywany na Cyprze przez chrześcijańskich Maronitów
Masri, dialekt używany w Egipcie.
Dialekt egipski jest bardzo popularny ze względu na jego szerokie użycie w telewizji, większość filmów i seriali opiera się właśnie na nim. Co więcej to właśnie masri jest najczęściej wykorzystywany przy tworzeniu podręczników do nauki arabskich dialektów dla obcokrajowców. Uznaje się go za najprostszy spośród wszystkich dialektów.
Dialekty arabskie z grupy zachodniej
Darija, dialekt maghrebski oparty na wpływach berberyjskich uzupełnionych o wpływy francuskie, wykorzystuje się go na wszystkich terenach będących niegdyś koloniami francuskimi: Libia, Algieria, Maroko;
Hassaniya, język wykorzystywany w Mauretanii, odrębny na tyle, że dla pozostałych Arabów jest niezrozumiały;
dialekt sudański, używany w okolicach Sudanu i Etiopii.
Dialekty arabskie różnią się od siebie tak znacząco, iż bardzo często, aby porozumieć się wybiera się jeden z najbardziej popularnych odmian, obecnie są to dialekt egipski oraz syryjski.
Jak wybrać konkretny dialekt do nauki arabskiego?
Wybierając dialekt, w jakim chcemy się nauczyć języka arabskiego warto mieć najpierw podstawy języka literackiego. Będzie to znaczne ułatwienie i baza wyjściowa, pozwalająca na pewne rozeznanie się w sytuacji językowej. Dopiero po opanowaniu pewnych podstaw MSA, a niektórzy polecają opanować go, co najmniej do stopnia średnio zaawansowanego, można spróbować wybrać jeden z dialektów. Najczęściej wybieranymi i z największą ilością materiałów szkoleniowych jest dialekt egipski oraz darija. Praktycznie w ogóle nie ma za to podręczników do nauki dialektu jemeńskiego czy hassaniya.
Język arabski, a pismo arabskie, co ma jedno do drugiego?
Pismo arabskie jest systemem alfabetycznym opartym o spółgłoski. Składa się na niego 18 znaków podstawowych, które uzupełnia się kropkami: jedną, dwiema lub trzeba, które razem tworzą alfabet 28 znaków. Mogą przybierać różne formy, w zależności od tego, w jakiej pozycji w wyrazie się znajdują. Samogłoski, które również występują w tym piśmie oznaczane są przy pomocy znaków diakrytycznych, pod lub nad literą., jednak w użyciu powszechnym samogłosek najczęściej się nie zapisuje.
Najpopularniejsze odmiany pisma arabskiego to pismo kufickie oraz pismo nashi.
Pismo arabskie zapisuje się od prawej do lewej, odwrotnie niż pisma oparte o alfabet łaciński.
Pismo arabskie można wykorzystać do zapisywania oficjalnego języka arabskiego, a także do zapisania poszczególnych dialektów arabskich. Nie jest to jednak koniec wykorzystania tego rodzaju alfabetu, gdyż wykorzystuje się go także do zapisu przy innych językach:
język perski;
język urdu;
język malajskiego;
język suahili;
język turecki.
Orka na ugorze – nauka arabskiego w Polsce
W Polsce język i dialekty arabskie są coraz bardziej popularne. Związane jest to nie tylko z historyczna mniejszością muzułmańską w Polsce w postaci tatarów, ale i z postępującą imigracją z państw arabskich. Niestety nauka arabskiego w Polsce nie jest najprostsza. Nie ma konkretnych podręczników i książek z gramatyka poszczególnych dialektów. Powszechnie dostępne są jednie podręczne rozmówki.
Najlepszym rozwianiem jest korzystanie z książek hebrajskich, które uznaje się za najlepiej przygotowane na świecie, ale na to mogą pozwolić sobie tylko osoby znające hebrajski, a takich nie jest w Polsce znowu tak wiele. Dlatego polecanym wyjściem jest nauka arabskiego z książek angielskich. Dobrze jest także wzbogacić naukę poprzez wykorzystanie materiałów audio, świetnym rozwiązaniem jest korzystanie z nagrań na youtube.
Jedynym mankamentem opracowań angielskich wykorzystywanych przez polskich uczniów jest fakt, że wymowa słów arabskich jest dostosowana pod potrzeby anglosaskich czytelników, a wiec różni się fonetycznie od warunków polskich. Utrudnia to naukę prawidłowej wymowy. Najlepszym sposobem na naukę dialektów arabskich jest wyjazd do kraju, gdzie dany język jest powszechnie używany. Codzienne obcowanie z językiem pozwoli na dogłębne poznanie i wymowy i pisma.
Wbrew pozorom nie istnienie jeden język arabski, w którym można porozumieć się z każdym Arabem, niezależnie czy jest mieszkańcem Maroka, Kuwejtu czy Syrii. Istnieje wprawdzie arabski język oficjalny, ale nie jest on uznawany za ojczysty język przez Arabów, którzy preferują własne dialekty. Dialekty arabskie są bardzo szeroko rozpowszechnione i mocno zróżnicowane, czasem do tego stopnia, że niemożliwe jest ich zrozumienie przez innych Arabów.
Na imię mam Oskar i jestem rodowitym gdańszczaninem. Od dziecka związany jestem z tym miastem, gdzie pracuję jako lektor języka niemieckiego. Na co dzień zajmuję się przygotowywaniem tekstów na strony internetowe o tematyce lingwistycznej i ich korektą. Moja pasje do języków stale poszerzam, dużo czytając na ten temat i ucząc się. Dzięki temu mam spore doświadczenie i wiem dokładnie, jak teoria wygląda w praktyce. Chętnie przedstawię Wam swoje spostrzeżenia. Po pracy lubię gotować dla swoich przyjaciół.