Porozumiewanie się jest dla nas sprawą zupełnie oczywista. Jednak niewielu z nas zastanawia się jak działa fenomen komunikacji. Po prostu wydajemy komunikat, przekazujemy go odbiorcy i tyle. Aby jednak tak było, warto posługiwać się pewnym schematem komunikacji językowej. Wszystko po to, aby osoba, do której kierujemy nasza wypowiedź po prostu nas zrozumiała. Błędy popełniane na tym etapie powodują, że czasem jesteśmy rozumiani, a czasem nie. Na czym polega akt komunikacji językowej, bo o nim mowa? Sprawdzamy!
Czym jest akt komunikacji językowej i jaką pełni funkcję?
Na co dzień komunikujemy się na różne sposoby. Czasem jest to rozmowa, czasem język pisany, a czasem mowa ciała. Jednak dla zdecydowanej większości z nas podstawową formą jest mowa. Pozwala nam ona w sposób bezpośredni dotrzeć do odbiory i tworzy swoistą relację na linii nadawca – odbiorca. Dlatego tak ważne jest, aby mówić w sposób zrozumiały i przekazać wszystko, to co chcemy danej osobie powiedzieć. I do tego właśnie służy akt komunikacji zwany także aktem mowy. Polega na wykorzystywaniu danego wypowiedzenia przez użytkownika języka w danej sytuacji komunikacyjnej. Brzmi to nieco zawile, ale naprawdę jest proste.
W danym schemacie komunikacji po prostu jeden użytkownik języka, np. języka polskiego, przekazuje innemu użytkownikowi tego języka informację za pomocą specjalnego kodu. Zatem jest to po prostu wypowiedź, którą kierujemy do innej osoby albo osób. Co ciekawe, nad koncepcją aktów mowy pochylało się wielu wybitnych badaczy i teoretyków. Można by zastanawiać się, dlaczego. Otóż, to, w jaki sposób porozumiewamy się jest niesamowicie intrygującym zjawiskiem. I właśnie sposób tego aktu sprawia, czy nadany przez nas komunikat dociera do odbiorcy w sposób zrozumiały dla niego. Dlatego właśnie tak wiele osób zgłębiało jej tajniku. Do najbardziej popularnych koncepcji należą stworzone przez Karla Buhlera i Romana Jakobsona. Ten ostatni badacz określił aż sześć składników aktu mowy. Aby był on zrozumiały, musi tworzyć określony model. A nie uda się to bez nadawcy, odbiorcy, komunikatu, kontaktu, kodu i kontekstu.
Warto przeczytać: Tłumaczenie kabinowe – czym jest?
Elementy aktu komunikacji
Już wiemy, że aby nasza wypowiedź była zrozumiała, powinna mieć określony schemat. To musi być odpowiedni przekaz, który mamy zamiar skierować do naszego odbiorcy. Aby jednak tak faktycznie było, pewne elementy i zdania powinny być w ten, a nie inny sposób przekazane. To sprawa tak oczywista, że nawet nie trzeba jej specjalnie tłumaczyć. Jednak warto pamiętać o pewnych stałych elementach, bez których nie ma porozumienia. To już podane sześć elementów, dzięki którym nadawca i odbiorca są w stanie porozumieć się.
- Nadawca, czyli osoba, która przekazuje treść o otaczającej rzeczywistości.
- Odbiorca komunikatu, czyli osoba, do której kierujemy dany przekaz.
- Kontekst, czyli określona sytuacja.
- Komunikat, czyli co mamy zamiar przekazać.
- Kontakt pomiędzy obiema osobami. Może być to rozmowa bezpośrednia albo np. telefoniczna, czyli pośredni.
- Kod, czyli wspólny system znaków, wyrazów, którymi posługuje się nadawca i odbiorca.
Jak widać schemat jest prosty. Tyle tylko, że często na co dzień o nim zapominamy. Jednak warto wiedzieć, że wszystkie z tych elementów muszą występować razem. Jeśli któregoś z nich brakuje, nie możemy mówić o poprawnej komunikacji. Dlatego tak ważne jest, aby nić porozumienia była nieprzerwana.
Schemat komunikacji, czyli jak wykorzystać wszystkie funkcje języka
Teoria to jedno, a praktyka to coś zupełnie innego. Doskonale o tym wiemy, komunikując się na co dzień ze światem. Są bowiem sytuacje, gdy mimo odpowiedniego przekazu nasz komunikat nie dotrze do odbiorcy, Wtedy nie tylko nie jesteśmy zrozumiani. Wtedy w ogóle nie możemy mówić o jakimkolwiek porozumieniu na linii nadawca – odbiorca. Dlaczego tak się dzieje?
Czynników tego może być wiele. Jednym z nich jest bez wątpienia zawrotne tempo życia. Wszystko robimy w biegu i goniąc czas. Skutkiem tego jest wysyłanie zdawkowych komunikatów, które nie są poprawnie dekodowane, czyli odbierane. Jednak przedstawione wyżej następujące elementy aktu mowy mają ogromne znaczenie. Często jednak nie doceniamy ich. Wydaje nam się, że wystarczy kilka pojedynczych wyrazów, a osoba, do której je kierujemy powinna się domyślić o co nam chodzi. Czasem tak jest. A jeśli nie? Wtedy dochodzi do nieporozumień komunikacyjnych. Z praktyki widać jak łatwo popełnić błąd. Kilka wyrazów nie zawsze stworzy jasny komunikat. Jak np. rozumieć „weź to i włóż w tamto”. Jeśli mamy bezpośredni kontakt z odbiorcą, który widzi co robimy i o jakie rzeczach mówimy, pół biedy. Wtedy z kontekstu wypowiedzi jest w stanie odczytać nasze intencje. A co, jeśli rozmawiamy przez telefon? Wtedy odbiorca komunikatu na pewno nie będzie wiedział o co chodzi. I na tym właśnie polega poprawność w komunikacji. A wystarczy wysyłać jasne komunikaty.
Może Cię także zainteresować:
Na imię mam Oskar i jestem rodowitym gdańszczaninem. Od dziecka związany jestem z tym miastem, gdzie pracuję jako lektor języka niemieckiego. Na co dzień zajmuję się przygotowywaniem tekstów na strony internetowe o tematyce lingwistycznej i ich korektą. Moja pasje do języków stale poszerzam, dużo czytając na ten temat i ucząc się. Dzięki temu mam spore doświadczenie i wiem dokładnie, jak teoria wygląda w praktyce. Chętnie przedstawię Wam swoje spostrzeżenia. Po pracy lubię gotować dla swoich przyjaciół.